weig fkdmefkk wÿI udk n,fõ. j,ska msß b;sß .sh ,xldfõ ;sfnk ìysiqKq jkdka;rh
uqyqÿ uÜgfï isg óg¾ 766 l Wiska ßá., lkao ;j;a l÷ j<,a,la tkï T!IO lkao - fldä., lkao - WK lkao - wdçhd lkao - m<;=re lkao - wurdm;s lkao - W,am;a lkao hk l÷ y;la mßjdr l÷ jYfhka jg lrf.k msysá iajNdj O¾ufha wmQ¾j;u ks¾udKhls' uydjxYh ßá., lkao olskafka ˜wßÜG mín;˜ f,ih' wßÜG mín; hkafkka w¾:j;a jkafka ˜wdrlaIs; mÉp˜ hkakh' l%sia;= mQ¾j 3 jeks ishjfia§ ,laÈj jev úiqfõ hEhs ie,flk m<uqjeks uyry;ka jykafia f,i msÿï ,enQ wßÜG uy ry;ka jykafia jev úiQ ia:dkh ˜wßÜG mõj˜ f,i jHjydrhg tlaù miqj th WÉpdrKfha myiqj i,ld ßá., njg mßj¾;kh jQ nj b;sydi{hkaf.a ;j;a u;hls'
11 jeks ishjig fmr ßá., wdrKHjdiS NslaIQka jykafia fjkqfjka meje;s fiakdik ixlS¾Khls' fpda, wdl%uKfha§ fuu wdrKH fiakdik úkdY ù heu fya;=fjka ßá., uy uQl,dkla njg m;aúh' fufia jkn;aj meje;s ßá., ˜f-ïia ud¾la fÜ,a˜ kue;s ì%;dkH mqrdúoHd{hd úiska 1872 § isÿ lrk ,o .fõIK ksid h<s l, t<shg m;aúh' óg wu;rj ˜fþ' î' tï' ßÉjq☠kue;s ñkskafodrejrhd úiska ßá., w.h újrKh lrñka wdishd;sl iÕrdjlg imhk ,o ßá., ms<sn| ,smsh f,dal úoaj;=kaf.a wjOdkh fhduqùug ;j;a m%n, fya;=jla úh' ßá., ms<sn| fuu wjÈlsÍu ksid mqrdúoHd f,dalfha f,dal m%lg úfYaI{fhl= jQ ˜tÉ' iS' mS' fn,a˜ uy;d ßá., wOHhkhg yd .fõIKhg meñ‚fhah' Tyqf.a .fõIKfhka blaì;sj ßá.,g wod<j w.kd jd¾;d folla ksl=;a úh'
1' m%:u m¾fhaIK jd¾;dj ^1893&
2' fojeks iólaIK jd¾;dj ^1893&
fulS jd¾;d fol ßá., ms<sn|j foaYSh yd úfoaYSh mqrd úoHd{hkaf.a oeä wjOdkh fhduq lsÍug iu;a úh'
w;S;fha§ wfma rfÜ meje;s wiam¾Y Wreuhkaf.ka ks¾udKh jQ ßá., msysá jdms yd jdß moaO;Ska iqúfYaIs jákdlulska hqla; nj 1933 § ˜wd¾' iS' n%ොaysh¾˜ f,dal m%lg úoHd{hd úiska iïmdÈ; Y%S ,xldfõ w;S; jdß Ys,amh ^foaYSh jdms úoHdj& kue;s .%ka:fhka újrKh lr ;sfí' fuu fm<Uùï ksid ßá., cd;sl iïm; ixrlaIKh lsÍfï cd;sl wjYH;djh m%n, f,i biau;=ùu fya;=fjka tjlg mqrdúoHd flduidßia OQrh oerE wdpd¾h rdcd o is,ajd uy;d 1941'11'07 Èk wxl 8809 orK rcfha .eiÜ ksfõokh ksl=;a lrñka ßá., lkafoa j¾. lsf,daóg¾ 5'28 la jQ N+ñ m%foaYh oeä wdrlaIs; l,dmhla njg m%ldYhg m;a lrk ,§' wkqrdOmqr ysgmq Èidm;sjrhl= jQ wd¾' ví' whsj¾Ia uy;do l,la ßá., lkafoa kjd;eka f.k isá njg jd¾;d ù ;sfí'
msysàu
W;=reueo m<df;a msysá Wiu lkao ßá.,h' W;=re wlaIdxY 8˜'07 - 9˜'49 iy kef.kysr foaYdxY 80˜'39 - 19˜'34 w;r msysgd we;s ßá., l÷lr N+ñNd.h fylaghd¾ 1528 la mqrdjg me;sÍ mj;S' ßá., lkafoa jd¾Isl j¾Idm;kh ñ',S' 1000 isg ñ',S' 2000 olajd mj;S' WIaK;ajh fi,aishia wxYl 27 ls'
ßá., wdY%s; ckm%jdo yd ft;sydisl uQ,dY%
tl, úiQ ,xflaYajr rdjK úiska ;ukag l< uÈmqxÑlug m%;spdrhla f,i bkaÈhdfõ rdu rcqf.a ìij jQ iS;d foaúh meyerf.k ú;a ,xldfõ iqrlaIs;j r|jd ;enQ w;r weh fidhd meñ‚ rdu rcqf.a ifydaor ,laIauka l=ure w;r uÕ§ frda.d;=rùu ksid - ta iuÕ meñK isá ykquka;d frda.hg wjYH T!IO imhd .ekSu ms‚i ysud, lkafoka wvlau lvdf.k meñ‚ nj;a ta l÷ fldgiska fldgila leã f.dia ßá., lkaog hdj msysá T!IO lkao ks¾udKh ù we;s nj;a tla ckm%jdohlska lshEfõ' .d,a, jrdhg hdj msysá rEuiai, l÷.egh o rg ueo msysá fod¿ lkao o fufia lvd jegqK ;jla l÷ lE,s nj ckm%jdofhys mj;S'
,xflaYajr rdjK hlaIhl= fkdfõ' ˜rd˜ hkq iQ¾hhdh' ˜jK˜ hkq jxYhhs' rdjK hkafkka w¾:j;a jkafka ˜iQ¾hjxYsl˜ hkakhs' wo;a rcrg mqxÑ orejkaf.a wdrlaIdj i|yd f., m<¢k mxpdhqOh rdjKd rcqf.a rdcH ixfla;hhs' Tyq wê n,iïmkak rfcls' Tyqf.a n,h fojeks fldg rdu l=uref.a n,h Tijd ;nkakg jEhï l< rdudhKh ,shQ l;=jrhd Tyqf.a ks¾udKh yryd fujeks woaN+; ckm%jdo rdYshla iudchg uqod yer ;sfí'
ÿgq.euqKq rcqf.a oi uy fhdaOhl= jQ f.daGhsïnr iuÕ oajkaOj igkl fhÿk ßá., chfiak o cd;sl ùrjrfhl= f,i ckm%jdohg tlaù we;' Od;=fiak rcqf.a uduKaäh jQ uydkdu ysñ isxy,fha uydjxYh rpkd lsÍfï§ ßá., lkao yd iïnkaê; fndfyda f;dr;=re fy<s lr ;sfí' uydkdu ysñ mjik wkaoug mri;=re wdl%uKj,§ wfma rcjreka fiakd ixúOdkh lsÍug ßá., l÷lrh fhdod f.k ;sfí' wo;a ßá., m%foaYfha mj;sk fiakdÈßhd.u jeks ft;sydisl .%du kduj,ska fï nj ikd: fjhs'
l%sia;= mQ¾j ;=kajeks ishjfia§ fcÜG;siai l=ure fiakd ixúOdkh lf<a ßá., l÷ j,,af,a §h' kej; mKavqldNh l=ure ish ududjrekag tfrysj fiakd ixúOdkh lf<a o ßá., l÷ hdfha§h' tfiau t<dr rcqg tfrysj hqo jeÿK ÿgq.euqKq l=ure fiakd ixúOdkh lr we;af;ao ßá., mßirfha§h' fï w;r jßka jr úiQ isxy, rc orejka ßá., mßirfha mQckSh ia:dk bÈlsÍug o uq,aù we;' ,-c;siai rcq úiska l%s' mQ¾j ^59 - 50& jekafka§ wßÜG úydrh o iQr;siai rcq úiska l%s' mQ¾j ^187 - 177& jekafka§ ßá., mduq, ixL fyj;a ,xld úydrh o m<uqjeks fiak rcq úiska l%s' mQ¾j ^835 - 833& jekafka§ NslaIQka jykafia i|yd wdrduhla o bÈlrk ,o nj ft;sydisl f;dr;=rej,ska fy<sfõ'
mqrdúoHd;aul iy ft;sydisl w.h
ßá., ;=< ;ju;a kefiñka mj;akd mqrdúoHd;aul kgnqka yd ft;sydisl idOl foia úfoia mqrdúoHd úfYaI{hkaf.a oeä wjOdkhg fhduq ù we;' ,laÈj m%:u uy ry;ka jykafia f,i mQcH;ajhg m;aj isá wßÜG udysñhka m%uqL 500 la jQ ix>r;akh ßá., fiakdikj, wdrKHjdiSj jev úiQ nj uydjxYfha wjOdrKh lr ;sfí' Wka jykafia,df.a wd.ñl .;s meje;=ï i|yd fy< rcorejka úiska bÈ fldg iÕ i;= lrkq ,enQ úydrdrduhkays kgnqka wog;a mj;S' lgdrï fldgk ,o .,af,ka 74 lao n%dyañ wlaIrj,ska ,shk ,o Ys,d f,aLk 152 lao mqrdúoHd;aul w.hla we;s úúO f.dvkeÕs,s 140 l muK kgnqkao tfiau w;s mer‚ wdhq¾fõo frday,l kgnqkao wog;a ßá., § oel n,d .ekSug mq¿jk'
mqrdúoHd wxYh u.ska leŒï lsÍfï§ ˜mGdk>r˜ lSmhlau yuq ù we;s w;r tajdfha bÈßmi fldgi O¾udkql+,j lghq;=j,g o - miqmi fldgi NslaIqkaf.a jdihg o fhdod .kakg we;ehs ie,fla' fuu mGdk>r yd iïnkaO ffY,uh ia:ïN uqÿfka mshiaila meje;s njg i,l=Kq mj;S' fuu uyd¾> mqrdjia;+ka iuqodh ksid ßá., wdY%s; wlalr 690 l ìï fmfoi mqrdúoHd fomd¾;fïka;=fõ md,kh ;=< mj;S' fuu N+ñhg we;=¿ùfï§ yuqjk ffY,uh ks¾udKhla jQ w;súYd, fmdl=K ˜nkaod fmdl=K˜ f,i kï lr ;sfí' ol=Kq wdishdkq l,dmfha mj;akd w;s úYd,;u fmdl=K f,i fuu ˜nkaod fmdl=K˜ mqrdúoHd{hka úiska y÷kd f.k we;' f,dalhg ku hkakg wog;a jvd woaN+; - úYauh ckl wdYap¾hj;a ks¾udK yd bÈlsÍï fy< rc oji isÿ ù we;s njg nkaod fmdl=K fyd|u idOlhls' wdrKHjdiSj jev jdih l< mkaishhla ix>r;akfha meka myiqj i|yd fuu nkaod fmdl=K tl, rc orejka úiska bÈ lrkakg we;' óg wu;rj .,amd,ï - msh.eg fma<s - ljdldr ffY,uh fõÈld - Tm oeuQ iqúi,a .,a mqjre_ fi,auqjd myK - ;gdl - fnfy;a Tre - i,m;< u¿ - úúOdldr .sukay,a wd§ úYauh ckl .,ajev ßá., mqrdúoHd ìu mqrdjg me;sÍ we;' tod .,a jvqjka ßá., mshfia bÈ lr we;s ffY,uh jQ úYauh ckl ks¾udK ;=< ieÕù we;af;a wfma cd;sfha wiam¾Y Wreuhhs' ßá., mqrdjg me;sÍ we;s jdß - jdms - ffY, Ys,amSka ms<sn| wiam¾Y Wreuh j¾;udk mqrmqrg fy<slr .; yels kï - rg yd cd;sh m%;sixj¾Okfha § ta ;rï msxlula ;j;a ke;s ;rïh' fï jk úg ßá., mßirh ixialD;sl ;%sfldaKhg wh;a fm!rd‚l ia:dkhla yeáhg m%ldYhg m;alr we;;a tmuKlska ßá., ieÕù we;s ft;sydisl wiam¾Y Wreuh .re l<d fkdfjkafkah" úfYaIfhka tys we;s ffY,uh wiam¾Y Wreuhka rgg fy<slr .; yels kï th fï hq.fha tla m%d;syd¾hhla jkq we;' úfYaIfhka ßá., ksoka.; ù we;s jdms yd jdß ixialD;sh - ffY,uh ks¾udK Ys,amh - iෛ,uh bÈlsÍï Ys,amh yd ixialD;sl jákdlï we;s ;j;a fndfyda foa yd iïnkaO wiam¾Y Wreuhkaf.a ienE l:dj wmg fy<slr .; yels kï ßá., mQ¾jdo¾Yhla lrf.k ckú{kh fmdaIKh lrñka tu ft;sydisl Yla;Ska rfÜ ixj¾Okhg fhdod.ekSug neßlula ke;'
ßá., mj;akd iqúfYaI;ajh
ffcj úúO;ajh - yd Ydl úúO;ajh
ßá., l÷jeáh wdY%s;j m%:u jrg WoaNso úoHd;aul jákdlï ms<sn|j wOHhkhla lrñka l;sldj;la we;s lf<a bx.%Sis cd;sl ˜fykaß ßÑuka˜ uy;dh' ta 1887 §h' Wmßu ffcj úúO;ajhla we;s ßá., rlaIs;fha fï jk úg Ydl úfYaI 337 la /£ mj;akd nj jd¾;d fõ' thska Ydl 57 la u wfma ìfï iycd; tajd fõ' ßá., l÷jeáh ;=< tlsfklg fjkia jQ mßir moaO;ska 3 la mj;S'
^w& l÷jeáfha my<u fldgfia ^ìï wvúh& úh,s" ñY%" iodyß; jkdka;ruh ,laIK mj;S' fuu m%foaYfha fudr" y,añ,a," l¨jr" ùr" m¨" kd jeks rcrgg wdfõ‚l Ydl j¾. mj;S'
^wd& l÷jeáh uOH;,h ;=< olskakg we;af;a f;;a l,dmSh jkdka;r ,laIKh' fuu mshfia wegU" l=vqojq,d" ´udr" lekao" kd jeks Ydl iq,Nj olakg ,efí'
^we& l÷ uqÿfka olskakg ,efnkafka l÷lr l,dmSh jkdka;rj, iajNdjhhs' fk¨" ìkr" lel=K" ÿï jeks Ydl j¾. fuys mj;S'
ßá., ffcj úúO;ajh iómj wOHhkh lsÍfï § ßá.,gu wdfõ‚l jQ Ydl úfYaI 05 la tys mj;ajd nj fmfka' ßá., ;ïnðhd" .,a lmamr j,a,sh" fk¨" WK" ó hk Ydlhka iqúfYaIs Ydl j¾. f,i y÷kd f.k ;sfí' óg wu;rj fjk;a m%foaYj, ke;s iqúfYaIS T!Iëh Ydl tkï brrdc" i|rdc" jkrdc" k.d uere w," fj,a,x.sßh" ìï fldfydU" cgd ul=," reoka;s jeks ÿ¾,N T!IO Ydl iq,Nj olskakg ,efí' ykquka;d f.k tk úg lvd jegqfkahEhs ckm%jdofha mj;sk fod¿ lkao uqÿfka o fuu Ydl j¾. wog;a mj;S' fufia iudk T!IO Ydl meje;Sfï fya;=fjka ßá., lkaog hdj msysá T!IO lkao;a - fod¿ lkao;a ykquka;d oUÈúka f.kd lkafoa lE,s hEhs lshkakg ckm%jdo fm< .eiqfkaoehs fjku úuid ne,sh hq;=h'
wkqrdOmqr uyd Èidm;s - uyskao fifkúr;ak
Post a Comment